Pháp lam là sản phẩm cao cấp có cốt bằng đồng, trên bề mặt được tráng men những màu sắc. Pháp lam ngày xưa thường được vua chúa áp dụng để thể hiện quyền lực và thịnh vượng. Thời nay pháp lam được dùng làm trang trí trong phong cách xây dựng và thiết bị dụng, tặng kèm phẩm mang ý nghĩa và thể hiện đẳng cấp của bạn sử dụng.
Bạn đang xem: Gốm pháp lam là gì
1. Xuất phát xuất xứ:
Theo thông tin từ kho lưu trữ bảo tàng Cổ thứ Cung đình Huế, tùy theo phương pháp chế tác thai cốt và cách tiến hành tráng men nhưng mà hình thành tư loại: Kháp ti pháp lang; Họa pháp lang; tạm bợ thai pháp lang với Thấu minh pháp lang. Một trong những trung trọng tâm pháp lam nổi tiếng của Trung Quốc ngày xưa là ở Quảng Đông. Từ bỏ đây, những sản phẩm được sinh sản theo kỹ nghệ họa pháp lang đã theo chân các tàu buôn Trung Hoa đi mọi nơi và gia nhập vào Việt Nam.
Về tên thường gọi “pháp lam”, trên đây quả là một đề tài thú vị và cũng tốn tương đối nhiều giấy mực. Trên gắng giới, thành phầm này được fan Anh hotline là “painted enamels”, Pháp là “émail peint sur cuivre”, Nhật bản là “shipouyaki”, trung hoa là “pháp lang”... Cùng ở vn thì nó mang cái brand name mới tên là “pháp lam”. Pháp lam là tên tuổi do triều đình nhà Nguyễn đề ra để gọi số đông chế phẩm làm bằng đồng nguyên khối tráng men các màu. Pháp lam do những nghệ nhân trong quan lại xưởng của triều Nguyễn chế tác, hấp thụ từ kỹ nghệ “pháp lang” (falang) của Trung Quốc.
Đối với người Trung Quốc, pháp lam là toàn bộ các chế phẩm có cốt làm bởi đồng, được bao phủ một hoặc những lớp men color rồi mang nung. Có một số phương pháp chế tác thai cốt (dán chỉ đồng hay va trổ trực tiếp lên cốt đồng) và cách làm tráng men (phủ men vào các ô trũng) tuyệt trực tiếp vẽ các họa tiết trang trí bằng men color (trên bề mặt cốt đồng) để tạo cho giá trị pháp lam.
Pháp lam không phải là một trong những nghệ thuật bình dân, mà sản phẩm này được dùng trong hoàng cung, lứa tuổi quan lại triều Nguyễn. Do thế, hiện thiết bị pháp lam sau năm 1945 còn lại rất ít ở những phủ đệ, dinh thự. Trong dân gian, không nhiều gia đình có thể sở hữu pháp lam. Bởi vì đó, sự phổ biến, kế tục thẩm mỹ pháp lam rất bị hạn chế. Sau này, lúc xã hội bắt đầu chú ý đến các tác phẩm pháp lam, thì kỹ thuật chế tác đã thất truyền, vệt tích các lò xưởng cũng không còn. Đó là tại sao vì sao, sau nhiều năm tìm tòi, phục hồi nghề tạo thành pháp lam nhưng không tồn tại hiệu quả.
2. Dấu ấn pháp lam Huế:
Xem thêm: Cốc in cốc logo công ty 1 - in logo lên cốc thủy tinh, ấm chén sứ
Căn cứ vào các tác phẩm còn giữ giàng ở kho lưu trữ bảo tàng Cổ đồ dùng Cung đình Huế, cho biết thêm dòng pháp lam thời Nguyễn có đặc thù riêng, ko rập khuôn với mẫu pháp lam thời Minh và thời Thanh sinh sống Trung Quốc. Đây đó là thành tựu xứng đáng trân trọng của các nghệ nhân pháp lam nước ta xưa.
Nhắc cho tới pháp lam Huế, giới nghiên cứu ngày nay đều thống nhất cho rằng đó là một di sản có mức giá trị đặc biệt không hề thua thảm kém bất kì di sản nào mà lại triều Nguyễn (1802-1945) để lại mang lại Huế như lăng tẩm, đền đài, thành quách, miếu mạo, thơ văn, nhạc họa...
Bức họa pháp lam vẽ theo motip cổ điển trên nghi môn vào Hoàng thành Huế. Ảnh: Thái Hoàng.Nghệ thuật tráng men lên cốt kim loạiSử cũ chép rằng, mùa Đông năm Đinh Hợi (1827), vua Minh Mạng (1820 - 1841) lệnh mang lại Nội tủ lập buộc phải một cơ quan bắt đầu đặt tên là Pháp lam tượng cục siêng lo vấn đề sản xuất thứ pháp lam. Cơ sở này bao gồm 15 nghệ nhân, vày ông Vũ Văn Mai - một thợ vẽ nổi tiếng ở xưởng Nội tạo nên (cơ quan lại chuyên việc vẽ vời, tô điểm trong cung Nguyễn) - đứng đầu.Ngoài xưởng tạo pháp lam nghỉ ngơi Huế, triều đình đơn vị Nguyễn còn mở thêm xưởng pháp lam tại Ái Tử (Quảng Trị) cùng Ðồng Hới (Quảng Bình) để cung ứng pháp lam giao hàng cho nhu cầu xây dựng, trang trí nội thiết kế bên ngoài các cung điện, lăng tẩm ngơi nghỉ Huế, cũng như làm đồ sinh hoạt cùng tế tự trong cung. Như vậy, có thể nói rằng năm 1827 là năm khắc ghi sự xuất hiện của thẩm mỹ và nghệ thuật pháp lam Huế.
